کد مطلب:45626 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:16

گنجینه پرسمان » سياست و حكومت

آيا وجود احزاب و جناح هاي سياسي، براي كشور ما مفيد است؟

مسأله تحزب و تشكل و فعاليت هاي سياسي و اجتماعي در قالب حزب جناح و مسئله جديدي نيست كه نتوان سابقه و نمويه هايي در تاريخ اسلام براي آن يافت بلكه از جهات مختلف مي تواند در دستيابي به توسعه سياسي، اجتماعي، بسط و گسترش عدالت اجتماعي، نظارت بر عملكرد مسؤولين و احياي فريضه امر به معروف و نهي از منكر، تربيت كادر رهبران نظام سازمان دهي و انسجام نيروهاي پراكنده و شكل دهي به افكار عمومي ناهماهنگ انعكاس خواسته هاي مردم به دستگاه حاكم و سلب استبداد وفساد سياسي، اقتصادي و اداري از قواي حاكم و كارگزاران نظام شفاف شدن ديدگاه ها و مدون شدن برنامه ها در جريان رقابت هاي سياسي آگاهي بخشيدن به مردم در جريانات سياسي و اجتماعي و مشاركت هر چه بيش تر آنها و... كاركردها و آثار مفيد مثبتي داشته باشد. ازاين رو به نظر مي رسد در اصل چنين فعاليتي ترديد وجود ندارد هر چند اين مسأله از لحاظ ذهنيت تاريخي و عملكردهاي آن خصوصاً در دو مقطع سرنوشت ساز يعني بعد از مشروطه و بعد از انقلاب اسلامي ابهامات و بدبيني هايي را در ارائه كاركردهاي مطلوب و سازنده ايجاد نموده است در هر صورت آن چه اهميت دارد اهداف انگيزه ها نوع فعاليت هاي يك تشكل است ازاين رو حضرت امام(ره) مي فرمودند: «اين طور نيست كه حزب بد باشد يا هر حزبي خوب باشد ميزان ايده خوب است» يا در جاي ديگر مي فرمودند آزادي احزاب آري توطئه نه بنابراين هرگز نمي توان پديده تكثرگرايي سياسي را بصورت مطلق پذيرفت يا رد كرد. در اينجا لازم است به اختصار ويژگي ها و قواعد تكثرگرايي سياسي را در اسلام و جوامع دموكراتيك مورد بررسي قرار داده و بين آندو تفكيك قائل بشويم مهمترين عنصر و فلسفه وجودي كه در تك گرايي سياسي در جوامع دموكراتيك وجود دارد فعاليت سياسي براي كسب قدرت مي باشد و احياناً براي رسيدن به قدرت ارتكاب هر عملي تجويز مي گردد براي تشكل سالم در نظام اسلامي براي رضاي خدا فعاليت مي كند براي اعتلاي كلمه اسلام و عزت مسلمانان تلاش مي كند به ارزش ها و موازين اخلاقي پاي بند است هر چند به ضرر تشكيلات باشد براي تأمين منافع حزبي، اصول ومباني اعتقادي، ارزشي و ملي را زيرپاي نمي نهند، براي جلب آراي عمومي به عوام فريبي متوسل نمي شود، مسؤوليت ها را بر معيار لياقت و شايستگي استوار مي سازد نه عضو حزب بودن و بطور كلي از ديدگاه اسلام براي اين كه تحزب و تك گرايي سياسي بتواند كاركردهاي مثبت داشته باشد يكسري قواعد و شرايط لازم است كه رعايت گردد كه عبارتند از: 1- احزاب سياسي به اصول و عقايد اسلامي و احكام و ارزش هاي شريهت ايمان داشته باشند و بر اساس آيه {A{/Bإِنَّ اَلدِّينَ عِنْدَ اَللَّهِ اَلْإِسْلامُ {w1-5w}{I3:19I}/}A} {A{/Bوَ مَنْ يَبْتَغِ غَيْرَ اَلْإِسْلامِ دِيناً فَلَنْ يُقْبَلَ مِنْهُ {w1-9w}{I3:85I}/}A} {V(آل عمران 85)V} نبايد از آموزه هاي اسلام عدول نمايند. 2- همكاري و مودت احزاب و گروههاي سياسي در جامعه اسلامي بايد بر اساس حب و بغض الهي و ضوابط باشد نه روابط {A{/Bيا أَيُّهَا اَلَّذِينَ آمَنُوا لا تَتَّخِذُوا آباءَكُمْ وَ إِخْوانَكُمْ أَوْلِياءَ إِنِ اِسْتَحَبُّوا اَلْكُفْرَ عَلَي اَلْإِيمانِ {w1-15w}{I9:23I}/}...A} {V(توبه 23) V}. 3- مبارزه با انديشه ها و گروهايي كه در صدد ترويج احكام و قوانين در جامعه ديني هستند. 4- رعايت موازين فقهي، شرعي و اخلاقي در هنگامي كه با احزاب رقيب اختلاف نظر پيدا كنند بدين معنا كه به كارگيري ابزارهاي مشروع در تبليغات حزبي و نيز تحمل و عدم انكار و تكفير احزاب اسلامي ديگر و به كار نگرفتن شيوه هاي غير اخلاقي وظالمانه همچون بهتان به همديگر. 5- اهتمام به وحدت امت اسلامي و وحدت ملي و پرهيز از اختلاف و تفرقه {A{/Bوَ اِعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اَللَّهِ جَمِيعاً وَ لا تَفَرَّقُوا{w1-8w}{I3:103I}/}A} {V(آل عمران 103)V}. 6- اعتقاد به حاكميت خداوند و اطاعت از حاكم اسلامي و ولايت فقيه {A{/Bأَطِيعُوا اَللَّهَ وَ أَطِيعُوا اَلرَّسُولَ وَ أُولِي اَلْأَمْرِ مِنْكُمْ {w5-13w}{I4:59I}/}A}، {V(نساء، آيه 59)V}. در اصل 26 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران نيز آمده است «احزاب ،جمعيتها، انجمنهاي سياسي و صنفي و انجمن هاي اسلامي با اقليت هاي شناخته شده آزادند، مشروط به اين كه اصول استقلال و آزادي و وحدت ملي موازين اسلامي و اساسي جمهوري اسلامي را نقض نكنند». بنابراين اگر احزاب و جناح هاي سياسي بتوانند فعاليت ها و اهداف خود را با قواعد واصول و ارزشهاي اسلامي و قانون اساسي تطبيق داده و از فرهنگ حاكم بر احزاب سياسي غرب كناره گيرند انشاءالله ما شاهد كاركردهاي مثبت احزاب و جناح هاي سياسي در جامعه و تبديل بدبيني ها و دغدغه ها به خوش بيني و اميد درميان مردم نسبت به آنها مي باشيم. - منابع: 1- ر.ك امام خميني و حكومت اسلامي «نهادهاي سياسي و اصول مدني» سيد جواد ورعي، «تأملي در گسترش احزاب سياسي» ص 295. 2- عبدالحسين خسرو پناه، جامعه مدني و حاكميت ديني ص 201. 3- سيد صادق حقيقت در آمدي بر انديشه سياسي اسلام (مجموعه مقالات)، داوود مباني فقهي مشاركت سياسي ص 365.